10 Aralık 2021- Semih YENİGÜL
“1923 sefer sayılı Ankara uçağı konuşuyor, iniş izni istiyorum.”
Uçaklar istedikleri herhangi bir havalimanına iniş yapabilir mi? Cevabınız evetse üzgünüm ama yanılıyorsunuz. Gelin bu konuyu beraber inceleyelim. Birçok tipte uçak vardır. Kanat genişliği daha uzun veya kısa olan, daha ağır olan ve daha hızlı olan. Bunlar gibi daha birçok özellik her uçağı birbirinden farklı kılar. Fakat, bu uçakları kanadı daha uzun olanlar ve daha hafif olanlar diye ifade edemeyiz. Bunları belli değer aralıklarında sınıflandırmalı ve kategorize etmeliyiz. Örneğin, kanat açıklıklarına göre sınıflandırabiliriz. Kanat açıklıkları 32 metre ile 38 metre aralığında olan C kategorisi uçaklardır. C kategorisi bir uçağa Boeing 737-900 iyi bir örnektir. En büyük uçak kategorisi ise F kategorisidir. Peki bu kategorize ettiğimiz uçaklardan hangileri ne tür bir havalimanına iniş yapabilir ve o havalimanını kullanabilir?
Havalimanları tasarlanırken fiziki özelliklerine, kapasitelerine, yaklaşma tiplerine ve havalimanını kullanacak üst kategori uçak tipine göre sınıflandırılırlar. Evet o havalimanını kullanacak uçak tipine göre. Havalimanlarının pist ve taksi yolu tasarımları, o havalimanını kullanacak olan üst kategori uçağa hizmet sağlayacak şekilde tesis edilir. Örneğin, yeni bir Havalimanı yapılıyor ve bu havalimanı için beyan edilen üst kategori uçak Boeing 737-900 olsun. Bu uçak C kategorisinin en büyük uçağıdır. Havalimanının pisti, taksi yolları ve apron üzerindeki taksi yolları bu kategori ve alt kategorideki tüm uçaklara hizmet sağlayacak şekilde tasarlanır. Fakat, istenirse beyan edilen uçak kategorisinden daha üst bir kategorideki uçaklar için bu alanlar genişletilerek yeniden tasarlanabilir. Peki bu havalimanı için sorumuzu tekrardan ele alırsak, Airbus A380 uçağı bu havalimanına inebilir mi? Sorumuzun cevabı inemez olacaktır. Çünkü A380 uçağı F kategorisi bir uçaktır.
Sonuç olarak, uçaklar kategorilerine bakılmaksızın her havalimanını kullanamaz, iniş yapamaz. Örneğimizdeki havalimanını kullanacak üst uçak kategorisi C kategorisidir. A380 uçağı ise F kategorisi bir uçaktır. Söz konusu havalimanı A380 uçağına hizmet verebilecek pist, taksi yolu ve apron taksi yollarına sahip değildir. Bu yüzden emniyetli değildir. Kısacası havalimanları kendisini kullanacak en büyük uçak kategorisine uyum sağlayacak şekilde tesis edilir. Daha büyük uçaklar için ilgili alanlarını büyütecek havalimanları, ICAO ve EASA gibi uluslararası kuruluşların ortaya koyduğu standartları uyguladığı sürece emniyetli olurlar.
Havalimanları güvenli büyüsün, havacılar güvenle uçsun.